Η κακομεταχείριση ηλικιωμένων και αναπήρων εκδηλώνεται ως σωματική βία, ψυχολογική ή συναισθηματική κακοποίηση, οικονομική εκμετάλλευση, παραμέληση ή παράλειψη φροντίδας, σεξουαλική κακοποίηση, ενώ περιστατικά κακομεταχείρισης που έχουν σημειωθεί ς είναι τραυματισμοί, αφυδάτωση, πλημμελής εφαρμογή θεραπευτικής αγωγής,παραμέληση,κοινωνικός αποκλεισμός και άλλα. Προσθέτεται επίσης η Συστηματική Κακοποίηση, δηλαδή κακοποίηση που προέρχεται από το Σύστημα και αφορά την κακομεταχείριση των ηλικιωμένων και αναπήρων από το ίδιο το κράτος μέσω της μείωσης συντάξεων, της μη διευκόλυνσης της πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας κ.τ.λ.
Όταν στον ηλικιωμένο-ανάπηρο δεν δίνεται φαγητό, ρουχισμός ή άλλη προσωπική φροντίδα που είναι απαραίτητη, έχουμε παραμέληση. Αυτές είναι καθημερινές ανάγκες για την ομαλή επιβίωση του . Παραμέληση θεωρείται και η ελλιπής και ανεπαρκείς φροντίδα ή η μη διάθεση σωστής φαρμακευτικής αγωγής.
Η κακοποίηση μπορεί να είναι και μη σκόπιμη. Μπορεί να είναι το αποτέλεσμα έλλειψης γνώσης, κατανόησης ή εκπαίδευσης. Υπάρχει, ακόμα, και η πιθανότητα το άτομο που την προκαλεί άθελά του να μην αντιλαμβάνεται ότι κακοποιεί τον ηλικιωμένο και του προκαλεί αγωνία και μελαγχολία.
Μη σκόπιμη κακοποίηση μπορεί να συμβεί και από έλλειψη χρόνου ή έλλειψη αξιολόγησης στις προτεραιότητες των αναγκών του ηλικιωμένου-αναπήρου.
Αλλαγές τις οποίες μπορεί κάποιος να παρατηρήσει που ενδεχομένως να υποδηλώνουν κακοποίηση
- Αλλαγές στην συμπεριφορά του ηλικιωμένου-αναπήρου όπως θλιμμένος, θυμωμένος ή μελαγχολικός.
- Αλλαγές στην εμφάνιση, όπως το να φοράει τα ίδια ρούχα και να μην πλένεται.
- Αλλαγές στον τρόπο ζωής, καθημερινά ή κατά περίσταση, να αρνείται πια να βγαίνει έξω, να μην καλοδέχεται επισκέπτες ή να ισχυρίζεται ότι δεν αντέχει πια να κάνει πράγματα που έκανε πριν.
- Τραυματισμοί, οι οποίοι εμφανίζονται συχνά, όπως μελανιασμένα μάτια, μελανιές σε άλλα σημεία του σώματος ή σημάδια από μαχαίρι ή άλλο αιχμηρό αντικείμενο.
- Αδικαιολόγητη ή ασυνήθιστη δυσκολία στα οικονομικά του, όπως απλήρωτοι λογαριασμοί ή άλλα χρέη.
- Υπερβολικά ανήσυχη αντίδραση σε οτιδήποτε φυσιολογικό και συνηθισμένο.
- Αναζήτηση της προσοχής πολλών ανθρώπων, σημάδι ότι ο νιώθει περισσότερο ασφαλής όταν έχει άλλους ανθρώπους γύρω του.
- Σημάδια φόβου, όταν κάποιο συγκεκριμένο άτομο εισέρχεται στο δωμάτιο του.
- Εμφανή σημάδια έλλειψης σωστής σίτισης, όπως απώλεια βάρους.
Συνήθως τα περισσότερα κρούσματα βίας και κακοποίησης ηλικιωμένων-αναπήρων γίνονται
1.απο τους φροντιστές τους και είναι απότοκο της σωματικής και πνευματικής κούρασης που υφίστανται οι φροντιστές από την μακροχρόνια ευθύνη της φροντίδας,
2.απο τον στενό οικογενειακό κύκλο λόγω έλλειψη χρόνου,γνώσης ή έλλειψη αξιολόγησης στις προτεραιότητες των αναγκών του ηλικιωμένου-αναπήρου.
3.απο τα κέντρα φροντίδας ηλικιωμένων και αναπήρων(στέγες ηλικιωμένων) λόγω τις σχέσης κόστους και κέρδους αλλά και τις άγνοιας των φροντιστών που συχνά είναι και ανειδίκευτη.
Είναι αναφαίρετο δικαίωμα όλων των ανθρώπων να ζουν χωρίς τον φόβο πιθανής ή υπαρκτής κακοποίησης, παραμέλησης ή γενικότερα εκμετάλλευσης. Όλοι έχουμε το δικαίωμα να νιώθουμε και να ζούμε με ασφάλεια.